Το πιο ανοιχτό ή το πιο σκούρο χρώμα του δέρματος καθορίζεται από την ποσότητα και την κατανομή της μελανίνης στις επιφανειακές στιβάδες του δέρματος. Υπάρχει ένας «φυσικός» βαθμός μελάγχρωσης που καθορίζεται γενετικά, στον οποίο προστίθενται το μαύρισμα (υπερμελάγχρωση που προκαλείται από την έκθεση στον ήλιο) και οι διαταραχές της μελάγχρωσης (περίσσεια – υπερμελάγχρωση, έλλειψη – υπομελάγχρωση). Ανάλογα με την έκτασή τους, οι μελαγχρωματικές βλάβες ταξινομούνται γενικότερα, ως διάχυτες ή εντοπισμένες.

Περίσσεια Χρωστικής

Ο όρος υπερμελάγχρωση περιλαμβάνει ένα σύνολο από ανόμοιες μελαγχρωματικές διαταραχές. Το δέρμα με υπερμελάγχρωση οφείλεται σε υπερβολικές ποσότητες μελανίνης στις επιφανειακές στιβάδες του δέρματος. Αλλά το φαινόμενο που κοινά ονομάζουμε μελαγχρωματικές κηλίδες οφείλεται επίσης στη μη φυσιολογική κατανομή της μελανίνης.
Λόγω της συνήθως αντιαισθητικής όψης τους, οι υπερμελαγχρώσεις αποτελούν συχνή αιτία επίσκεψης στο δερματολόγο, ειδικότερα όταν αφορούν τις ακάλυπτες ζώνες (πρόσωπο). Πριν από κάθε θεραπεία, είναι σημαντικό να προσδιορίσουμε την ακριβή αιτία της μελαγχρωματικής κηλίδας.
Οι συχνότερες υπερμελαγχρώσεις είναι το μέλασμα και οι εφηλίδες (κηλίδες από τον ήλιο).

Μέλασμα, Μια Αντιαισθητική Μελαγχρωματική Διαταραχή

Το μέλασμα, που ονομάζεται και «μάσκα εγκυμοσύνης», είναι επίκτητη υπερμελάγχρωση, σε γενικές γραμμές συμμετρική, που εμφανίζεται στις φωτοεκτεθειμένες ζώνες (κυρίως στο πρόσωπο αλλά επίσης στα μπράτσα και το λαιμό). Επιπλέον, η έκθεση στον ήλιο είναι σημαντικός παράγοντας επιδείνωσης του μελάσματος. Η εμφάνιση του μελάσματος συνδέεται άμεσα με τις ορμονικές διαταραχές που προκαλούνται κατά τη λήψη αντισυλληπτικών από το στόμα ή κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης αλλά μπορεί επίσης να είναι αποτέλεσμα ιδιαίτερης γενετικής προδιάθεσης. Ετσι, ορισμένοι πληθυσμοί και άτομα με σκούρο δέρμα (φωτότυποι IV ή πιο σκούροι) προσβάλλονται συχνότερα από ότι τα άτομα με ανοιχτό φωτότυπο.

Πανάδες: Ασφαλώς Γήρανση, Αλλά Πάνω Απ΄ Όλα Ηλιακή Έκθεση

Όλος ο κόσμος γνωρίζει τους μικρούς αυτούς καφέ λεκέδες που εμφανίζονται με την ηλικία, στο πρόσωπο, τα χέρια και το λαιμό. Οι «κηλίδες αυτές γήρανσης», που καλούνται επίσης κηλίδες από τον ήλιο ή εφηλίδες, είναι άμεση συνέπεια της ηλιακής έκθεσης και το πρώτο σημάδι (φωτο)γήρανσης του δέρματος. Οι πρώτες καφέ κηλίδες εμφανίζονται συνήθως στην ηλικία των σαράντα ετών και είναι πιο συχνές στα άτομα με ανοιχτόχρωμο δέρμα. Δεν αποτελούν κίνδυνο για την υγεία μας, ωστόσο θα πρέπει να τις παρακολουθούμε και να τις προστατεύουμε από την έκθεση στον ήλιο για να αποφύγουμε τη μετάλλαξή τους σε καρκινικές βλάβες.
Παλιά, τις θεωρούσαμε αναπόφευκτη συνέπεια της γήρανσης του δέρματος, αλλά σήμερα μπορούμε να μειώσουμε την ένταση των υπερμελαγχρώσεων αυτών με διάφορες δερματολογικές πράξεις. Η θεραπευτική ζήτηση είναι μεγάλη διότι η παρουσία των κηλίδων αυτών έρχεται σε αντίθεση με τα πρότυπα ομορφιάς που πάνω από όλα είναι το ομοιόμορφο χρώμα της επιδερμίδας.

Θεραπείες

Φάρμακα: Οι κρέμες λεύκανσης μόνες τους ή σε συνδυασμό με ρετινοειδή και ήπια στεροειδή μπορούν να ξεθωριάσουν σταδιακά τις κηλίδες μέσα σε μερικούς μήνες. Η αντηλιακή προστασία με αντηλιακό ευρέως φάσματος και ελάχιστο δείκτη προστασίας 30 συστήνεται την περίοδο της αγωγής. Η θεραπεία μπορεί να προκαλέσει προσωρινό κνησμό, ερυθρότητα, κάψιμο ή ξηροδερμία.
LASER: Το Laser καταστρέφει τα κύτταρα που παράγουν μελανίνη, χωρίς να βλάψει την επιφάνεια του δέρματος. Μία αποτελεσματική θεραπεία προϋποθέτει αρκετές συνεδρίες. Μετά την ολοκλήρωση των συνεδριών, οι γεροντικές κηλίδες ξεθωριάζουν σταδιακά μέσα σε διάστημα μερικών βδομάδων ή μηνών. Η θεραπεία με Laser έχει ελάχιστα μειονεκτήματα, όμως μπορεί να προκαλέσει τον ελαφρύ αποχρωματισμό του δέρματος.
Χημικό πίλινγκ: Προβλέπει την εφαρμογή ενός οξέως, το οποίο καίει το στρώμα του δέρματος μέχρι το σημείο όπου βρίσκονται οι κηλίδες. Καθώς απολεπίζεται το παλιό δέρμα, νέο δέρμα σχηματίζεται στη θέση του. Μπορούν να χρειαστούν αρκετές θεραπείες μέχρι να φανούν τα πρώτα αποτελέσματα. Η αντηλιακή προστασία είναι απαραίτητη μετά την αγωγή. Ο προσωρινός ερεθισμός είναι πιθανός, ενώ υπάρχει και μικρός κίνδυνος αποχρωματισμού.

Πρόληψη

Για να αποφύγετε τις ηλιακές κηλίδες, ακολουθήστε τις παρακάτω οδηγίες προκειμένου να περιορίσετε την έκθεσή σας στον ήλιο:
Αποφεύγετε τον ήλιο από τις 10 το πρωί μέχρι τις 4 το απόγευμα. Οι ακτίνες του είναι πιο ισχυρές τις ώρες αυτές, οπότε συστήνεται να προγραμματίζετε τις εξωτερικές σας δραστηριότητες άλλες ώρες της μέρας.
Μην κυκλοφορείτε χωρίς αντηλιακό. Περίπου 15 με 30 λεπτά πριν την έξοδό σας, φοράτε αντηλιακό ευρέως φάσματος που παρέχει προστασία τόσο απέναντι στις ακτίνες UVA, όσο και απέναντι στις UVB. Επιλέγετε προϊόντα με δείκτη προστασίας τουλάχιστον 15. Απλώνετε μία γενναιόδωρη στρώση και ανανεώνετέ την κάθε δύο ώρες, ή ακόμα συχνότερα αν κολυμπάτε ή ιδρώνετε πολύ.
Φυλαχτείτε. Για να προστατευθείτε από τον έντονο ήλιο, φοράτε καπέλο με πλατύ γείσο, που προσφέρει καλύτερη κάλυψη σε σχέση με τα καπέλα του μπέιζμπολ. Καλύπτετε τα χέρια και τα πόδια σας με ρούχα πυκνής ύφανσης. Στην αγορά, κυκλοφορούν και αρκετά ενδύματα από ειδικά αντηλιακά υφάσματα.